MERT İNAN İstanbul Asrın felaketinden sonra muhtemel Marmara sarsıntısına ait telaşlar her geçen gün artıyor Buca travesti İstanbul da muhtemel zelzeleden en çok etkileneceği belirtilen yerlerin başında ise Fatih geliyor Tarihi sur içindeki yapı stoğunun yüzde 92 si 2000 yılından evvel inşa edilen binalardan oluşurken tarihi sit Buca travestileri alanı özelliğindeki bölgede kentsel dönüşümün süratlice hayata geçirilmesi gerekiyor İmar artışının mümkün olmadığı Fatih in Belediye Lideri eski TOKİ Lideri Mehmet Ergün Turan ise karşılaştıkları ezaları anlatırken Tarihi ilçede kat Travesti Buca sınırlaması kelam konusu Misyona geldikten sonra plan notu getirdik Böylece birinci sefer beşerler konutlarını yenileyip yapmaya başladılar Plan notunda kata kat imkanı yani ek kat vermeden mevcut konutun kat oranı kadar üretim müsaadesi tanınmıştı Bu sayede Fatih te son iki yılda bin 500 bağımsız kısmı kapsayan 200 e yakın bina yıkılıp yenilendi 6 bin kişilik nüfus yenilenmiş konutlarına yerleşti Ne yazık ki zelzeleden 15 gün evvel Kent Plancıları Odası plan notunu mahkemeye taşıdı İdari Mahkeme yi kazandık fakat İstinaf Mahkemesi nde plan notu iptal edildi Yani iptal kararıyla Fatih te şu an bir insan gelip de Ben yasal konutumu yıkıp birebirini yapacağım dese biz ona ruhsat veremiyoruz dedi
FATİH TEKİ YAPI STOĞUNUN DURUMU NEDİR
Fatih İstanbul daki en eski ilçe daha doğrusu binlerce yıl İstanbul olarak anılan yer Suriçi bölgesi Yapı stoğu açısından bakıldığında birçok ilçedeki yapı stoğu üzere 60 lı 70 li 80 li yıllarda yapılan betonarme yapılar tartıda Bağcılar Bayrampaşa Bahçelievler ile misal betonarme yapı stoğuna sahibiz İlçemizdeki yapı stoğunun yüzde 92 si 2000 yılı öncesi yapılmış binalardan oluşuyor Yüzde 8 civarındaki yapı ise 2000 sonrası yapılan binalar
Turan Milliyet Gazetesi Haber Araştırma Müdürü Pınar Aktaş lokal idareler muharriri Eren Aka ve Haber Araştırma muhabiri Mert İnan ın sorularını yanıtladı
DEPREM AÇISINDAN EN RİSKLİ İLÇELERİN BAŞINDA GELDİĞİ BELİRTİLEN FATİH TE KENTSEL AÇISINDAN ÖNCELİĞİNİZ NEDİR
Fatih açısından yanlış bilinen doğrular ortasında taban konusu geliyor Yer açısından muhakkak bölgeler hariç Fatih yer olarak güzel bir alanı kapsıyor Şu an bulunduğumuz dere yatağı olan kesim ve ilçenin denize bakan kısımlardaki aşikâr bölgeler dışında taban açısından avantajlıyız Bir öbür avantaj ise Fatih in birçok semtinde örneğin Şehremini nin art sokakları Mevlanakapı Silivrikapı da binalar 3 4 katı geçmiyor Az katlı yapıların sağlam olduklarını söylemiyorum ve muhtemelen test edilse mevcut yönetmeliklere nazaran eksiklikler tespit edilir Lakin yüksek katlı eski yapılara oranla üç katlı yapıların olması berbatın yeterlisi denecek zelzele riski açısından bir avantaj Birinci önceliğimiz ise Fatih te 2000 yılı öncesi yapılan binaların yenilenmesi Fatih birebir vakitte kenstel arkeolojik sit alanı Kazdığınız yerden tarih fışkırıyor Bir şey yapmaya kalktığınızda kazdığınız yerin altından tarihi buluntular çıktığında yıktığınız konutunuzu bile yapamama noktasına gelme üzere durumlar da kelam konusu
KENTSEL DÖNÜŞÜM DENİNCE ADA BAZLI DÖNÜŞÜMÜ MÜ YERİNDE DÖNÜŞÜMÜ MÜ UYGUN GÖRÜYORSUNUZ
En sık karşılaştığım soru Başkanım siz TOKİ lideriydiniz konutları tek tek yenilemek yerine neden bunları ada bazlı dönüşüme almıyorsunuz oluyor Ada bazlı dönüşümde iki detay var Birincisi finans kaynaklı meseleler İkinci ve daha değerlisi Fatih te ada bazlı düzenleme yaptığınızda konutların art bahçelerinin kazılması gerekiyor Daha evvel kazılmamış bir yeri kazdığımızda tarihi eser çıkarsa o adada bir şey yapma imkanımız olmayabilir beşerler mevcut haklarını kaybedebilir Cerrahpaşa Tıp Fakültesi nde bu durum yaşandı Yeni blok yapılacak alanda arkeolojik kalıntılar çıktığı için yedi yıldır hafriyat yapılıyor Bu nedenle parsel bazlı dönüşümle eski yapıyı yıkıp yerinde yenisini yapmak risk taşımıyor Ada bazlı dönüşümde diyelim ki tarihi yapıta denk geldiniz sürecin aşılması 3 4 yıllık süreyi buluyor Vakit kaybetmek istemiyoruz Bugün Londra ve Viyana da tarihi yan yana dizili konutlar vardır Kimse Evleri yıkalım art bahçeleri birleştirelim diyor mu Kimse bu kentlerde çıkıp Binaları yıkalım altına otopark yapalım ada bazlı alan toplayalım diye düşünmez Fatih te vatandaşlarımızın mağdur olmaması için önceliğimiz yerinde parsel bazlı dönüşüm Lakin Silivrikapı yahut Mevlanakapı üzere semtlerde ada bazlı dönüşüm üzerinde neler yapılabileceğini düşünüyoruz
KAT SINIRLAMASI DÖNÜŞÜMÜ ZORLAŞTIRIYOR MU
Tarihi ilçede kat sınırlaması kelam konusu Misyona geldikten sonra plan notu getirdik Böylece birinci defa beşerler meskenlerini yenileyip yapmaya başladılar Plan notunda kata kat imkanı yani ek kat vermeden mevcut konutun kat oranı kadar imal müsaadesi tanınmıştı Bu sayede Fatih te son iki yılda bin 500 bağımsız kısmı kapsayan 200 bina yıkılıp yenilendi 6 bin kişilik nüfus yenilenmiş konutlarına yerleşti Ne yazık ki sarsıntıdan 15 gün evvel Kent Plancıları Odası plan notunu mahkemeye taşıdı İdari Mahkeme yi kazandık fakat İstinaf Mahkemesi nde plan notu iptal edildi
BUNDAN SONRA NE OLACAK
İstinaf Mahkemesi nde iptal kararına münasebet olarak plan notunun planlama prensiplerine uygun olmadığı münasebet gösterildi Vatandaş Müsaade edin konutumuzu yıkıp tekrar tıpkı kat oranında yapalım diyor lakin iptal kararıyla bu insanların yeni inançlı konutlarda oturmasına müdahale edemiyoruz Fatih çok özel bir bölge ve tarihi sit alanı Elbette her karışı korunmalı lakin insanlara yasal hakları korunarak eski meskenlerin birebir kat ve metrekarede yapılmasına müsaade edilmeli Diyelim beş kat on daireden oluşan eski bir konut var Yasal binada on başka tapu var lakin vatandaşa yıkıp yine yaptığında sekiz daire verebiliriz dediğinizde dönüşüme kimse yanaşmaz yanaşmıyor da Esasen bu yüzden yıllardır kimse eski meskenini yıkıp yapmıyordu Binalar yıkılıp yapılamadığından süreç içinde gitgide eskidi Halbuki çıkarttığımız plan notu hem ilçe belediyesi hem İBB Meclisi hem de Muhafaza Kurulu ndan onaylanmıştı
SİZCE KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ÖNÜNDEKİ ÖTEKİ MANİLER NELER
Kentsel dönüşüm süreci yahut afete hazırlık ortak fedakarlıkla olabilir Son büyük zelzele felaketine kadar maalesef dönüşüm süreci birçok vakit zenginleşme aracı üzere görülüyordu Vatandaş Mümkünse 75 metrekare konutumuza 75 metrekare sıfır konut versin hatta mümkünse bu metrekarenin de üzerine çıksın diyordu Üstüne üstlük bu türlü bir ortamda müteahhit de para kazanacak Çok açık söylüyorum dünyada bu türlü bir sistem yok Daima şu örneği veriyorum Bir otomobil aldınız kullandınız ve 50 yıl sonra devlete Arabamı al üzerine sıfır otomobil ver diyorsunuz 50 yıllık otomobilinizi değiştirmek istiyorsanız ya üzerine para koyar sıfırını alır ya da satar elinizdeki parayla uygun ve paranızın yettiği aracı alırsınız Devletin 0 69 luk kredi imkanı çok olumlu ve düzgün bir oran 75 metrekare konutunuz var ve yenilemek istiyorsanız uzun vadeli çok düşük faizle taksit ödeyerek bu imkana kavuşma imkanı tanınmış oldu Düşük faiz ve uzun vadeli krediyi ödemekten kaçınıyor yahut ödemekte zorlanıyorsanız o halde mevcut dairede oturmayacaksınız İlle de oturacağım dediğinizde o vakit afet durumunda her türlü riskle karşı karşıya kalmanız da kaçınılmaz olacak
Sayılarla Fatih
Yüzölçümü 15 kilometrekare
Nüfus 368 bin yerli nüfus 40 bin yabancı toplam 408 bin
Konut sayısı 120 bin
İlçede toplanma alanları kâfi mi
Sadece dört yılda ilçeye toplam 300 bin metrekare yeşil alan kattık 892 bin metrekare yeşil alanın üzerine dört yılda 300 bin metrekare toplanma alanı eklenmiş oldu Fatih te bir ilaç firmasını yıktık ve takas sistemiyle yıkılan yeri ilçenin en büyük üçüncü yeşil alanı haline getirdik
Koşul ve sayılara nazaran planlama var
Kentsel dönüşüm yahut sarsıntıya hazırlık çalışmalarında ağır göçmen nüfusu da dikkate alınıyor mu
İlçe genelinde 120 bine yakın daire var Toplam yerli nüfusumuz 368 bin Göçmenlerle ilgili birinci ikametgah kapama kararı Fatih için verildi Artık yabancı nüfus açısından 10 sıradaki ilçeyiz Yabancı sayısının çok daha ağır ve kronik olduğu ilçeler mevcut Fatihli hemşerilerimizin dışında yabancılarla toplam nüfusumuz 408 bin civarında Planlamalar mevcut şart ve sayılara nazaran yapılıyor
Tarihi yapılar için nasıl bir yol haritası çizilecek
İlçede 11 bin tarihi özelliği olan binamız var Avantajımız tarihi konutların üç katlı kagir ahşap konutlar olması Birtakım tarihi özellikteki yapıların güçlendirilmesi ile ilgili vatandaşları teşvik ediyoruz Bu bahiste katettiğimiz aralık makus değil fakat asıl problem 1999 öncesi yapılan binaların süratlice dönüştürülmesi
Desantralizasyon tahlil mü
Fatih Belediye Lideri Turan desantralizasyon yani bilakis göç yahut transfer denilen sistemin işleyişi hakkında şu bilgiler aktardı
Vakti vaktinde kentin donatı alanları üzerinde inşa edilen konut sayısı oranında Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ndan kent dışı rezerv bölgelerde konut tahsisi yapılıyor Bakanlık Vatandaşları ikna ederek hak kaybı olmayacak halde kentin dış kısmına transfer edin donatı alanlarını yepyeni işlevine dönüştürün diyor Diyelim ki kent merkezinde donatı alanı üzerinde yapılmış meskeniniz 1 milyon lira Dairenizin bedeline uygun bir daire veriliyor Üzerine para almanız gerektiğinde artı ödeme yapılıyor Şayet transfer edilecek daire artı değerdeyse 20 yıl taksitle sözgelimi 1 milyon liraya 100 200 bin lira fiyat ödüyorsunuz
Çözüm bilakis göç yahut transfer
Fatih nüfus yoğunluğu olan bir ilçe Bu yoğunluğun azaltılması bir tahlil olabilir mi
Fatih sit alanı olduğu için nüfus artışına yol açacak imar artışı mümkün değil Bu nedenle yapılacak tek şey mevcut insanların kat haklarını korumak Fatih 15 kilometrekarelik bir alanı kapsayan ilçe ve kilometrekarede 27 28 bin kişi yaşıyor Bizdeki nüfus yoğunluğuna sahip benzeri ilçelerde sağlıklı kent dokusunu oluşturmak için meskenler dönüştürülürken bir taraftan da aksine göç yahut transfer diyebileceğimiz uygulamaların hayata geçirilmesi gerekiyor Bu sayede ilçe kent merkezlerinde planda okul spor alanı yeşil alan gözüken alanlardaki konutların kent dışındaki yeni rezerv alanlara transfer etme talihiniz oluyor Nüfusu azaltma metoduyla kent içinde yeni alanlar açarak merkezde kalan nüfusa daha konforlu hayat imkanı tanımış oluyorsunuz
Bu uygulama için teşebbüsleriniz oldu mu
TOKİ lideri olduğum devir eski belediye liderimiz Mustafa Demir ile bir protokol imzaladık İkitelli de belirlenen rezerv alana donatı alanları üzerinde bulunan 133 daireyi vatandaşlarımızı ikna ederek taşıdık Bu daireler yıkıldı ve yıkılan yerler yeşil alana dönüştürüldü Bilakis göç yahut merkezden rezerv bölgelere transfer aslında istanbul un kurtuluşudur Kelamını ettiğim 133 daire yüklü olarak sur tabanındaki metruk yapı yahut gecekondulardı Transfer edilen vatandaşlarımızın mülkiyet hakkı neyse bu imkanı tanıdık Fiyatlandırma ve takas muahede yoluyla yapıldı Para alması gerekene ödeme yapıldı üzerine bir ölçü ödeme yapması gereken de taksitle ödemesini yaptı Fatih in zelzeleye dirençli bir kent olması yanı sıra sıhhatsiz donatı alanı yeşil alanları eksik bir kent hüvviyetinden çıkarılması gerekiyor Kamulaştırma yoluyla tıpkı 133 dairenin taşınması üzere Bakanlığımızdan yeni transfer imkanı sağlayacak rezerv konutlar bekliyoruz Rezerv konutlara transfer yapmak suretiyle yaşanabilir bir kent yaratma peşindeyiz Sur tabanında geçmişte bir sürü yapı stoğu varken artık yeşil bir bant oluşturulmuş durumda Gidenler düzgün meskenlere kalanlar da yeşil alanlara kavuştu
YARIN: Beyoğlu